Bamwe mu bayobozi b’u Rwanda bagiye gufatirwa ibihano bikomeye cyane?

Ku wa Mbere tariki ya 17 Werurwe 2025, Umuryango w’Ubumwe bw’u Burayi (EU) urateganya gutangaza ibihano bishobora gukomera kuri bamwe mu bayobozi b’u Rwanda.  

Ni icyemezo cyitezwe gufatwa n’akanama k’uyu muryango, kazaterana mu rwego rwo kongera gusuzuma uko umutekano wifashe mu burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC), aho ingabo z’iki gihugu zikomeje guhangana n’inyeshyamba za M23. 

Ibihugu bigize EU byakunze gusaba u Rwanda gusobanura uruhare rushinjwa kugira mu mutwe wa M23, byemeza ko hari ibimenyetso bifatika byerekana ubufasha uru Rwanda rutanga kuri izi nyeshyamba.  

Mu minsi yashize, ibihugu byinshi byo muri EU byagiye bifatira u Rwanda ingamba zitandukanye zigamije kuruhana, harimo no guhagarika inkunga zimwe na zimwe. 

Umwe mu badipolomate ba RDC yatangaje ko ku wa 17 Werurwe, akanama ka EU gashobora gufata umwanzuro wa nyuma ku bihano bigenewe bamwe mu bayobozi b’u Rwanda.  

Yagize ati: “Ibyo bihano byari byaratinzijwe mu rwego rwo gusuzuma uko ibintu byifashe ku kibuga, ariko ubu akanama kiteguye kubifata.” 

Amakuru aturuka mu buyobozi bwa EU agaragaza ko mu kwezi gushize uyu muryango wateguye urutonde rw’abantu ku giti cyabo bagomba gufatirwa ibihano, babashinja kugira uruhare mu bibazo biri mu burasirazuba bwa Congo.  

Ibyo bihano bishobora kuba bijyanye no gufatira imitungo yabo iri hanze y’igihugu, kubabuza ingendo mu bihugu bya EU, ndetse no guhagarika imikoranire yabo n’ibigo by’ubucuruzi byo muri uyu muryango. 

Ku wa 5 Werurwe, intumwa ya EU mu karere k’Ibiyaga Bigari, Johan Borgstam, ubwo yari i Kinshasa, yemeje ko ibi bihano biri hafi gutangazwa kandi bizakurikiranwa n’ubuyobozi bw’uwo muryango. 

Mu gihe EU yaba ifashe ibi bihano, byaba biyongereye ku byafashwe na Leta Zunze Ubumwe za Amerika mu kwezi gushize.  

Mu kwezi gushize, Washington yafatiye ibihano Umunyamabanga wa Leta muri Minisiteri y’Ububanyi n’Amahanga w’u Rwanda, Gen (Rtd) James Kabarebe, imushinja kuba ari we mutima w’ubufasha bw’u Rwanda kuri M23. 

Ibi bihano byatewe utwatsi n’u Rwanda, aho rwagaragaje ko bidashobora kuba umuti w’ibibazo by’umutekano biri mu burasirazuba bwa RDC.  

Leta y’u Rwanda yakomeje kugaragaza ko ikibazo cy’umutekano muri RDC ari ingaruka z’amateka, gukomeza guhohotera bamwe mu baturage, ndetse no kuba Guverinoma ya Kinshasa itarashoboye gushyiraho inzira nyayo zo gukemura amakimbirane. 

Mu gihe EU ikomeje gusuzuma uko yashyira igitutu kuri Leta y’u Rwanda, impuguke mu by’umutekano mpuzamahanga zivuga ko ibihano bishobora kutazatanga umusaruro wifuzwa mu guhosha amakimbirane.  

Ahubwo, bishobora kurushaho gukaza umwuka mubi hagati y’u Rwanda n’ibihugu by’iburengerazuba, cyane cyane ko Kigali yakunze kugaragaza ko ari igice cy’ibisubizo by’amakimbirane yo mu karere aho kuba intandaro yabyo. 

Ku rundi ruhande, RDC yo yakomeje gusaba ko amahanga akaza igitutu kuri Kigali, ivuga ko ari cyo cyonyine cyatuma M23 itsindwa burundu.  

Ariko, inzobere mu bya dipolomasi zivuga ko ibi bihano bidashobora gukemura ikibazo kirambye cy’umutekano muri Congo, ahubwo hakenewe ibiganiro bya dipolomasi bihamye. 

Icyemezo cy’akanama ka EU gitegerejwe n’amatsiko menshi, cyane cyane ku ruhande rw’u Rwanda ndetse n’akarere k’Ibiyaga Bigari muri rusange.  

Ikibazo cy’amahoro n’umutekano mu burasirazuba bwa Congo gikomeje kuba ihurizo rikomeye rikeneye ibisubizo birambye, aho gukemurwa binyuze mu bihano bya politiki gusa. 

Tubibutse ko mushobora gukurikirana iki gitangazamakuru ku zindi mbuga nkoranyambaga zacyo zemewe, mukazajya mugezwaho amakuru agezweho ako kanya. 

Kanda hano udukurikirane (Follow) kuri Facebook Page yacu. Cyangwa ukande hano udukurikirane kuri X

Toa Jibu

Barua-pepe haitachapishwa. Fildi za lazima zimetiwa alama ya *