Perezida Évariste Ndayishimiye yatangiye gushaka ibiganiro byo guhosha umwuka mubi hagati y’u Burundi n’u Rwanda kubera impamvu zitandukanye, zirimo iz’umutekano, politiki, n’ubukungu. Uruhare rwa M23 muri ibi bibazo narwo rufite aho ruhuriye n’imibanire y’ibi bihugu byombi.
Impamvu Ndayishimiye Ashaka Ibiganiro n’u Rwanda
Ibibazo by’umutekano byatejwe na Red Tabara: U Burundi bwakomeje gushinja u Rwanda guha ubuhungiro no gutera inkunga Red Tabara, umutwe w’inyeshyamba urwanya Leta y’u Burundi.
Red Tabara yakoze ibitero bikomeye mu Burundi, birimo icyabaye mu Ukuboza 2023 mu gace ka Gatumba hafi y’umupaka wa Congo, cyahitanye abantu bagera kuri 20.
Kugira ngo u Burundi bubone umutekano urambye, bugomba kugirana ibiganiro n’u Rwanda kugira ngo Red Tabara idakomeza kubona aho ikorera.
Ibibazo by’umubano n’ibihugu byo mu Karere: U Burundi bwabonye ko gukomeza kurebana nabi n’u Rwanda bishobora gutuma bucikamo ibice mu mubano wabwo n’ibihugu byo mu karere, cyane cyane byibanda kuri EAC (East African Community).
U Rwanda ni igihugu gikomeye mu karere, kandi gukomeza umwuka mubi nabwo bishobora gukomeza kugira ingaruka mbi ku bukungu bw’u Burundi.
Ibibazo by’Ubukungu: U Burundi bufite ubukungu bukeneye iterambere, ariko umwuka mubi n’u Rwanda watumye ubuhahirane budindira.
U Rwanda ni igihugu cy’ingenzi ku bucuruzi bw’u Burundi, cyane cyane mu bijyanye n’ibicuruzwa byinjira n’ibisohoka mu gihugu binyujijwe i Kigali.
Ni uruhe Uruhare rwa M23 muri Ibi Bibazo
Ubushyamirane Bushingiye ku Gushyigikira Imitwe Yitwaje Intwaro: U Burundi bwagiye bwohereza ingabo muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo kugira ngo zifashe FARDC kurwanya umutwe wa M23.
Ni mu gihe ku rundi ruhande M23 yanagiye ishinja u Burundi gufasha imitwe iyirwanya nka FDLR na Mai-Mai.
Ibi byatumye M23 ifata u Burundi nk’igihugu cy’iterabwoba kidashyigikiye amahoro, bigira ingaruka ku mibanire y’u Burundi n’u Rwanda kuko u Rwanda rushinjwa n’u Burundi ndetse na Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo gushyigikira M23.
M23 Yagize Ingufu nyinshi, Igira Uruhare mu Miyoborere ya Kivu zombi: Kuba M23 yarafashe ibice byinshi muri Kivu y’Amajyaruguru n’iy’Epfo, byatumye ifata inzira z’ubucuruzi zikomeye, bigira ingaruka ku bukungu bw’u Burundi n’ibindi bihugu byo mu karere.
Mu gihe M23 yakomeza kwigarurira ibice byinshi birimo na Uvira, byashyira igitutu ku Burundi kuko ibi bivuze ko ingabo zabwo zaba ziri kurwana n’umwanzi ukomeye.
Gutinya Kurema Abanzi Benshi Icyarimwe: Perezida Ndayishimiye ashobora kuba yabonye ko guhangana n’u Rwanda muri ibi bihe, aho M23 ifite imbaraga, bishobora kugira ingaruka mbi ku mutekano w’u Burundi.
Ibihugu byinshi byo mu karere birimo kwiga uburyo bwo kurangiza ikibazo cya M23, bityo u Burundi bushobora kuba bushaka kugaragaza ko butari umwanzi w’u Rwanda kugira ngo budakomeza kugaragara nk’umwanzi w’amahoro.
Perezida Ndayishimiye ashobora kuba yarabonye ko gukomeza kugirana amakimbirane n’u Rwanda nta nyungu bifite, cyane cyane ko Uburundi bwahuye n’ibibazo bikomeye birimo iby’umutekano mucye byatewe na Red Tabara, ibibazo by’ubukungu, n’uruhare rwabwo muri Kivu.
Uruhare rwa M23 ruri mu byagize ingaruka ku mubano wa Kigali na Bujumbura, kuko u Burundi bushinjwa gufasha imitwe irwanya M23 ndetse nabwo ubwabwo bukaba bwarohereje ingabo muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo kurwanya uyu mutwe, mu gihe u Rwanda rushinjwa gushyigikira M23.
Muri make, guhura n’ibibazo byinshi by’umutekano no gutinya guhangana n’ibihugu bikomeye mu karere byatumye Perezida Ndayishimiye ashaka inzira yo guhosha umwuka mubi n’u Rwanda kugira ngo yirinde ibibazo birushijeho gukomera nubwo ibi biganiro bitaragerwaho.
Tubibutse ko mushobora gukurikirana iki gitangazamakuru ku zindi mbuga nkoranyambaga zacyo zemewe, mukazajya mugezwaho amakuru agezweho ako kanya.